Türkiye’nin, ABD’den talep ettiği 40 adet Blok 70 F-16 savaş uçağı ve 79 uçak için modernizasyon kiti talebiyle birlikte binlerce mühimmat, yazılım ve donanım içeren paketin 15 günlük Kongre inceleme ve itiraz süreci ABD saatiyle cumartesi akşamı son bulurken, böylece satış da onaylanmış oldu. ABD yasalarına göre NATO müttefiki bir ülkeye yapılan yüklü savunma sanayi satışlarında Kongre’ye 15 günlük bir inceleme süreci hakkı tanınıyor. Bu süreçte hem Senato hem de Temsilciler Meclisi’nde satışı engellemeye yönelik bir yasa tasarısı geçirilmediği ve Başkan’ın da onaylamadığı durumda satış gerçekleşmiş oluyor.
SIRADA NE VAR
ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından 23 milyar dolar tutması tahmin edilen büyük satış paketinin bir sonraki adımı, üretici firma Lockheed Martin ile yapılacak satış ve teslimat görüşmeleri olacak. Satışın en önemli maddesi olan 40 adet Blok 70 F-16 savaş uçağının teslimatı ise hemen olmayacak gibi görünüyor. ABD Kongresi Araştırma Servisi’nin geçtiğimiz yılın eylül ayında yayımladığı rapora göre Lockheed Martin, elinde halihazırda 140’tan fazla siparişin olduğunu ve aylık üretim kapasitesinin 4 uçak olduğunu söylüyor. Hesaplamalara göre Türkiye’nin ilk yeni F-16 Blok 70 uçaklarının teslimatının 2028 ya da 2029 gibi yapılması bekleniyor.
ABD Başkanı Joe Biden, ilk olarak Haziran 2022’deki NATO zirvesinde “Türkiye’ye F-16’ları satmalıyız ve jetlerini modernize etmeliyiz” demişti.
İKİ BUÇUK YIL SÜRDÜ
Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemi satın almasından sonra F-35 programından ABD’nin tek taraflı eylemleriyle çıkartılmasıyla birlikte Türkiye, filosundaki ihtiyaçlara ara çözüm olarak F-16 Blok 70 satın alımı talebi yapması, yıllar öncesine dayanıyor. Türkiye’den ABD’ye satın alım teklif mektubu, 30 Eylül 2021’de gönderilmişti. 17 Mart 2022’de ABD Dışişleri Bakanlığı ilk kez bu satışın ABD çıkarlarına olduğuna dair Kongre’ye mektup yollamıştı. Aynı yıl 30 Haziran tarihinde ABD Başkanı Joe Biden, İspanya’nın başkenti Madrid’deki NATO zirvesinde, “Türkiye’ye F-16’ları satmalıyız ve jetlerini modernize etmeliyiz. Bunu yapmamak çıkarımıza değil” diyerek sürece ağırlığını koymuştu. Resmi bildirimden önceki son adım olan gayriresmi bildirim ise ABD Dışişleri tarafından 12 Ocak 2023’te yapılmıştı. Normal prosedürlere göre gayriresmi bildirimden birkaç hafta sonra resmi bildirim yapılması gerekirken, iki ülke arasında yaşanan İsveç anlaşmazlığı sebebiyle süreç bu yılın 26 Ocak tarihine kadar uzamıştı.
